ایرانیان از باستان تا به امروز آخرین شب پاییز را به بهانه پایان یافتن تاریکی و آغاز روشنایی با آداب و رسومی خاص جشن میگیرند. آداب و رسوم شب یلدا در ایران قدمتی طولانی دارد که نشاندهنده فرهنگ غنی کشور عزیزمان ایران است. ایرانیان در این شب دور هم جمع میشوند، تفالی به حافظ میزنند و با خوراکیهای مخصوص شب یلدا از عزیزانشان پذیرایی میکنند.
شاید تفاوتهایی در نحوه برگزاری این شب در نقاط مختلف کشور وجود داشته باشد، ولی تمامی اقوام ایرانی به سنتهای باستانی پایبند هستند. با این وجود ممکن است بخشی از جامعه به خصوص قشر جوان و نوجوان با تمامی آداب و رسومهای شب چله آشنا نباشد. اگر شما نیز از جمله افرادی هستید که تمایل دارند با شب چله و آداب و رسوم آن بیشتر آشنا شوند، ما را تا پایان این مقاله همراهی کنید.
تاریخچه آداب و رسوم شب یلدا در ایران باستان
آخرین شب پاییز یعنی 30 آذر شب یلدا نام دارد. یلدا طولانیترین شب سال بوده که به معنای تولد و زایش است و اشاره به تولد دوباره خورشید پس از طولانیترین شب سال دارد. ایرانیان از زمان باستان این شب را به مناسبت پیروزی روشنایی بر تاریکی جشن میگرفتند. چرا که پس از سی آذر شب رو به کوتاهی میرود و روز طولانیتر میشود. همانطور که میدانید تاریخچه آداب و رسوم شب یلدا در ایران باستان بسیار طولانی است. روایتهای زیادی از قدمت شب چله وجود دارند.
برخی از باستانشناسها معتقد هستند که قدمت شب یلدا بیش از هفت هزار سال است، ولی روایت مستندتری که به رسمیت شناخته شده قدمت شب یلدا را به 500 سال پیش از میلاد و دوران داریوش یکم نسبت میدهد.
اداب و رسوم شب یلدا در ایران
شب یلدا شب دورهمی دوستان و آشنایان است. از گذشته تا به امروز ایرانیان در شب چله به خانه بزرگ فامیل یعنی پدر، مادر یا پدربزرگ و مادر بزرگ میروند. کرسی به راه میاندازند و تمامی خویشان و دوستان در این شب سرد زمستانی به دور کرسی مینشینند. البته اداب و رسوم شب یلدا در ایران تنها به دورهمی و دور کرسی نشستن محدود نمیشود. از جمله رایجترین رسوم این شب به شرح زیر هستند.
1.تفال به فال حافظ در طولانیترین شب سال
تفال به فال حافظ یکی از مهمترین آداب و رسوم شب یلدا است. به طور معمول بزرگتر فامیل برای تمامی اعضای خانواده فال میگیرد. البته در ابتدا مخاطب فال باید نیت کند، سپس بزرگ مجلس با جاری کردن جمله “ای حافظ شیرازی تو کاشف هر رازی” صفحهای از دیوان را باز میکند. بنا به سنت غزل سمت راست جواب تفال در نظر گرفته میشود.
2.شاهنامه خوانی در شب چله؛ پیوند حماسه و سنت
شاهنامه مجموعه اشعار حماسی بوده که برای ایرانیان بسیار ارزشمند است. در این شب بزرگ خاندان یا یکی از افرادی که به شاهنامه تسلط دارد، اشعاری از آن را برای تمامی مهمانها میخواند. مقصود از شاهنامه خوانی حفظ ارزشهای ملی و باستانی ایرانی است.
3.سفره رنگارنگ و خوشمزه شب یلدا
یکی دیگر از جذابترین آداب و رسوم شب یلدا در ایران برپایی سفرهای رنگارنگ از خوراکیها و غذاهای مخصوص این شب است. به طور معمول در هر شهری خوراکی و غذای محلیاش در سفره یلدا سرو میشود، ولی برخی از میوهها و خوراکیها عضو ثابت سفره یلدا هستند.
آجیل، شیرینی، تخمه، باسلوق، باقالی، لبو، پشمک، ذرت بوداده و میوههایی از قبیل انار، هندوانه، خرمالو، کدو حلوایی و … از مهمترین ارکان سفره یلدا به شمار میآیند.
در این شب میتوانید یکی از غذاهای محلی شهرتان یا غذایی مانند سبزی پلو با ماهی، فسنجون، زرشکپلو با مرغ، قورمه سبزی و … بپزید. البته مسئلهای که بیشتر از خوراکی و غذای یلدا ارزش دارد، گرمای دورهمی خانوادگی است که در این شب بیشتر حس میشود.
4.یلدایی تازه عروس
بردن یلدایی برای عروس از دیگر آداب و رسوم شب یلدا در ایران است. خانواده داماد در اولین شب یلدای نوعروس برای عرض تبریک به خانه پدری او رفته و برایش یلدایی میبرند. یلدایی بنا بر وسع خانوادهها میتواند شامل موارد مختلفی باشد، اما به طور کلی هدایایی که برای عروس میبرند شامل موارد زیر میشود:
- طلا یا هدیه نقدی
- لباسهای زمستانی از قبیل پالتو، بوت، شلوار و …
- آجیل تزئینشده
- سبدی از میوههای تزئینشده از قبیل هندوانه، کدو حلوایی، انار و میوههای پاییزی
- دسته گل
- کیک یا شیرینی
در مقابل نیز خانواده عروس از خانواده داماد پذیرایی میکند و بنا به رسمشان برای داماد هدیهای در نظر میگیرد.
بهترین هدیه برای شب یلدا چیست؟
شب یلدا فرصتی دستنیافتنی است که به بهانه آن میتوانید علاوه بر محیط خانواده در محیط کار نیز مودت و دوستی ایجاد کنید. بسیاری از سازمانها، شرکتها، موسسهها و مدارس به مناسبت این شب هدایایی برای کارکنان، مشتریان یا شرکای خود در نظر میگیرند. این هدایا علاوهبراینکه به بهتر شدن روابط کمک میکند، میتواند نوعی بازاریابی و تبلیغات باشد.
همچنین این گونه هدایا را میتوانید برای قدردانی به کارکنان خود اهدا کنید. بهترین هدیه شب یلدا برای کارکنان، مشتریان یا شرکا به شرح زیر است:
- هدیه سازمانی منحصربهفرد و خاص: روی هدیهها یا بستهبندی آن برند و شعار شرکتتان را حک کنید. به عنوان مثال میتوانید فال حافظی هدیه دهید که در صفحه اول آن برند شرکت به چشم میخورد.
- پک یلدا سازمانی: پک هدیه یلدایی سازمانی میتواند شامل موارد مختلفی از قبیل آجیل، شیرینی، انار، فال حافظ، میوه خشک، دمنوش و سایر آیتمهای مرتبط با این عید باستانی باشد.
دوست دارید نگاهی به انواع جذاب پک یلدا سازمانی آریسا بیندازید؟
پیشنهاد میدهیم پک و هدایایی را انتخاب کنید که شامل المانهایی از شب یلدا باشند. همچنین بستهبندی خلاقانهای داشته که حمل آن را راحتتر میکند.
کلام آخر
شب یلدا یادآور این است که در کنار عزیزان و خانواده میتوان بر هر تاریکی غلبه کرد و پیروز شد. این عید باستانی با قدمتی هزاران ساله ریشه در فرهنگ غنی ما ایرانیان دارد. با در نظر گرفتن هدیه یلدا میتوانید محیط کارتان را همانند محیط خانه گرم نگهدارید. شرکت تجارت گستر آریسا با در نظر گرفتن پکهای یلدا در کنار سازمانها است که آداب و رسوم شب یلدا در ایران را ترویج دهد.
آریسا پکهای متعددی را برای شرکتها در نظر گرفته که شامل آیتمهای متنوع و مختلفی میشود. خلاقیت در بستهبندی، تنوع پکها، قیمت مناسب، کیفیت خوب و کاربردی بودن هدایا از مهمترین ویژگیهای هدیه یلدا آریسا به شمار میآید.
سوالات متداول آداب و رسوم شب یلدا
1- شب یلدا چیست و به چه مناسبتی برگزار میشود؟
شب یلدا یا چله به آخرین شب پاییز میگویند که طولانیترین شب سال است. ایرانیان باستان معتقد بودند که در این شب خورشید و نور بر تاریکی پیروز میشود و به همین خاطر این شب را جشن میگرفتند.
2- هدف از شب یلدا چیست؟
ایرانیان باستان به بهانه طولانیبودن شب یلدا دور هم جمع میشدند و این شب را جشن میگرفتند. هدف برپایی شب یلدا تقویت روابط خانوادگی و زنده نگهداشتن سنتهای ایرانی است.
3- مهمترین آداب و رسوم شب یلدا چیست؟
تفال به فال حافظ، برپایی سفره یلدا، دورهمی و سرزدن به بزرگترهای فامیل و هدیهدادن از مهمترین آداب و رسوم شب یلدا به شمار میآیند.
